Bir yazıya veya sözleşmeye imza attığınızda ne yapmış olursunuz? Doğrusu bir ömür boyu ödeyemeyeceğiniz bir borcun altına girmiş olabilirsiniz. Cirmi küçük, ancak cürmü büyük bir eylemdir imza… İmza attığınız belgeyi onayladığınızı ve dolayısıyla yürürlüğe koymuş olduğunuzu ifade eder. Mâzinin “geçmiş, bitmiş” anlamına geldiğini biliyoruz. İşte, imza maziden geliyor, imza atarak, ilgili evrakı “bitirme, geçmişe katma” işlemi yapmış oluyor ve yürürlüğe koyuyoruz.
Farsça, çirk “kirli, pis” anlamına, âb ise “su” anlamına gelir. Bu durumda, çirk-âb “pis su, lağım” demektir. Türkçe’de çirkef olarak kullanılan bu kelime mecazen “her kötülüğü yapabilecek tıynette kişi” anlamında kullanılmaktadır. Rabbim çirkef, konuşma ve hareketleri lağım gibi insanlardan(!) bizi korusun. Çirkîn ise, Farsça’da “pis, kirli” demektir. Ancak dilimizde “görünümü güzel olmayan, göze ve kulağa hoş gelmeyen” anlamında kullanılmaktadır.
Tartışmak, “+ış” ekinden görüleceği üzere, karşılıklı yapılan bir eylemi ifade ediyor. Eski Türkçe’de “tartmak” fiili “çekmek” anlamına da geliyordu; bugün “çekmek” fiilinin bir anlamı da “tartmak”tır. Esasında “karşılıklı yayın ipini gerip çekmek (çekişmek)” veya “(güreşçilerin) güreşe başlamadan birbirini kaldırıp güçlerini tartmak” gibi anlamlarda kullanılırken, daha sonra “bir konuyu farklı görüş açıları ile ele alarak karşılıklı olarak savunmak veya “münâkaşa etmek” anlamında kullanılır olmuştur.
Dr. Erdinç Tekbaş
12/09/2022
(256)
(256)
Elinize sağlık Sayın Naim Tatlıcı ☺️
Beğeninize teşekkür ederim Elif hanım ☺️